Egzersiz ve spor sağlıklı bir beden ve düzenli bir yaşam için oldukça önemlidir. Ancak bazı durumlarda çeşitli incinmeler veya yaralanmalar meydana gelebilir. Bu yaralanmalarda ısınmadan yapılan hareketler veya bilinçsiz yanlış yapılan aktiviteler oldukça etkilidir. Sporcularla beraber, spor yaralanmaları, günlük hayatta düzensiz egzersiz yapan insanların başına da gelebilmektedir.
Günümüzde insanlar profesyonel veya amatör olarak sporla daha sık ilgilenmektedirler. Ancak spor yaralanmaları amatör sporcularda daha sık meydana gelir. Bunun sebebi yeterli kondisyona sahip olmamak vücudu gerektiğinden daha fazla hırpalamak olabilmektedir.
Spor yaralanmaları:
- Aşil tendonu yaralanmaları
- Burkulmalar
- Çıkıklar
- Kırıklar
- Bağ yırtıkları
- Omuz kas yırtıkları
- Menisküs yırtıkları
- Kaz hasarları
- Kaval kemiği ağrıları şeklinde sıralanabilir.
Spor Yaralanmaları Nelerdir?
Spor yaralanmaları genel olarak temas sporlarında daha çok ortaya çıkar. Bunlar basketbol, futbol, voleybol şeklinde sıralanabilir. En sık rastlanılan spor yaralanması kas iskelet sisteminin zarar görmesidir. Adalelerin ezilmesi, liflerin yırtılması vücudun olması gerekenden daha gergin konuma gelmesiyle meydana gelir.
Yapılan spora bağlı olarak eklemlerde dönme ve burkulmaya bağlı, bağlarda esneme, gerilme ve kopmalar meydana gelebilmektedir. Bu yüzden amatör sporcuların daha dikkatli hareketlerde bulunmaları tavsiye edilir.
Spor yaralanmaları akut ve kronik yaralanmalar olarak ikiye ayrılırlar.
Kronik Yaralanmalar; kronik yaralanmalar aralıksız olarak tekrarlanan hareketlerin sonucudur. Tenisçi dirseği ve stres kırıkları kronik yaralanmayı örnek verilebilir.
Akut Yaralanmalar; vücudun bir kısmı olabildiğinden fazla yüke ya da aşırı hıza maruz kalması akut yaralanma meydana getirir. Çarpma, burkulma, düşme, kırık, çıkık gibi durumlar akut yaralanmaya örnek olarak verilebilir.
Yapılan spora göre ise spor yaralanmaları şu şekilde sınıflandırılabilir:
Futbol: Futbol özellikle bacak ve karın kaslarını etkileyen bir spordur. Özellikle bacak kaslarında ve liflerinde çeşitli yaralanmalar meydana gelebilir.
Basketbol: Basketbolda kol ve bacak kasları ağırlıklı olarak kullanılır. Temasa bağlı bir spor çeşidi olduğundan akut yaralanmalar daha sık görülür.
Voleybol: Voleybolda el kol bacak ve karın kasları ağırlıklı olarak çalışır. Hıza bağlı sporlardan biri olduğundan yapılan ani hareketler sakatlanmaya sebep olabilir.
Yüzme: Yüzmede özellikle sırt ve kol kasları oldukça güç harcanarak çalıştırılır. Özellikle amatör sporcuların kramp yaşama ihtimali daha yüksektir. Bu yüzden yüzmede meydana gelebilecek sakatlanmalara karşı daha ihtiyatlı olmak gerekmektedir.
Halter: Halter en riskli sporların arasındadır. Bütün vücut koordineli şekilde çalışarak kol, sırt, bacak ve karın kasları aynı anda harekete geçer. Özellikle karın, bacak, kol kısımlarında sakatlanmalar meydana gelebilir.
Peki Spor Yaralanmalarında Nasıl Korunulur?
Spor yaralanmalarından kaçınmak için birçok faktör göz önünde bulundurulmalıdır. Spor yapılan mekan, mevsim, spor yaptığınız kişilerin kondisyonu ve kendi komisyonunuz, temas içeren sporlarda sporcuların içinde bulundukları heyecan hali, önceden yapılan ısınma hareketleri ve antrenman, sporcunun yaşı ve fiziksel olarak yaptığı spora uygunluğu spor yaralanmalarına neden olabilecek faktörler arasındadır. Özellikle akut yaralanma şeklinde meydana gelenler travmanın yönüne, düşme şekline ve şiddetine göre ciddi bir problem oluşturabilir. Spor yaralanmaların önlenmesi açısından aşağıdaki önlemler göz önünde bulundurulmalıdır.
Spor yaralanmaları sert zeminde alanlarda daha riskli hale gelir. O yüzden yapay çim ile spor sahasının yumuşak bir zemine sahip olması yaralanma riskini düşürür.
Spor aletlerine gerekli bakımın yapıldığından emin olunmalıdır. Çünkü spor aletinin arızalanması ciddi fiziksel problemleri neden olabilir. O yüzden güvenilir spor aletleri kullanılmalıdır.
Sporcuların koruyucu teçhizat kullanmaları oldukça önemlidir. Çünkü oluşabilecek kazalarda kullanılan koruyucu teçhizat yaralanmanın ciddi boyutlara ulaşmasına engel olur. Aksi halde ciddi yaralanmalar hayati tehlike oluşturabilmektedir.
Amatör sporcuların fiziksel potansiyellerinin farkında olarak hareket etmeleri de oluşabilecek spor yaralanmalarının önüne geçer.